Forum archeologii zawodowej - archeologia.org.pl

Filimer

Z tym muszę się nie zgodzić. To "terenowcy" mają najczęściej największą wiedzę dotyczącą materiałów i tylko i wyłącznie oni są predysponowani do publikowania stanowisk, poza tym doktorat może zrobić właściwie każdy i jak to stwierdził jeden mój znajomy: "spotkałem wielu magistrów z wiedzą szerszą niż niejeden doktor". Wszystkie opracowania materiałów ceramicznych są tworzone praktycznie wyłącznie przez badaczy z wieloletnim doświadczeniem terenowym, którzy pracowali na wykopaliskach z wybranych epok. Dobra publikacja stanowiska to przeciętnie 3-12 miesięcy pracy (w zależności od rozmiaru stanowiska, liczby pozyskanych zabytków etc.) - przy czym najlepiej osobiście obyć się z materiałem przy jego rekonstrukcji, a rysunki mogą wykonać już plastycy (tak jest najczęściej np. w PANie). W części merytorycznej najlepiej samemu zrobić wstępną kwerendę źródłową, a do współpracy przy analizie materiału zaprosić specjalistę zajmującego się daną epoką (niekoniecznie z tytułem doktorskim). Osobiście uważam, że to instytucje takie jak Muzea i KOBiDZ powinny dbać o opracowywanie i publikowanie materiałów z niewielkich badań ratowniczych w postaci raportów dla poszczególnych województw, a za opracowywanie wyników dużych badań powinni płacić inwestorzy. Inną kwestią jest, że należy podnieść poziom publikacji źródłowych ( oprócz ortofotografii co ciekawszych obiektów obowiązkowe dołączenie zestawu zdjęć zabytków ruchomych i nieruchomych, szersze spektrum podejmowanych interpretacji z położeniem nacisku na analizy interdyscyplinarne). Poza tym przy nadzorze np. na kilkudziesięciu kilometrach gazociągu w pasie szerokości dwóch metrów trudno mówić o badaniach innych niż rozpoznawcze - i jako takie powinny one być przeprowadzone i opublikowane przy udziale specjalistów. W Polsce mamy kuźnię młodych materiałoznawców na autostradzie - jeżeli zostaną oni następnie zatrudnieni do opracowania tych materiałów i ich publikacji, a przy okazji będą od czasu do czasu działać w terenie, to dobrze się stanie - na razie jednak mało kto ma czas za to się zabrać na dobre, bo ciągle prowadzone są nowe badania, a większość ośrodków prowadzących badania autostradowe dopiero buduje dodatkowe zaplecze (np. Kraków wybudował magazyny i zaplecze do prowadzenia badań, nie ma jednak pieniędzy i warunków na rozpoczęcie opracowywania materiałów). Jak narazie Z. Kobyliński, który został niedawno prezesem SNAP proponuje powołanie kilku grup roboczych, m.in. Grupę roboczą do spraw problemu magazynowania masowych znalezisk archeologicznych i opracowania wyników dawnych badań. CO dalej z tego wyniknie - zobaczymy.

Stysz

femur7

Filimer

Uważam, że konsultować należy się z lokalnym specjalistą, obojętnie, czy jest to doktor czy magister - doktoraty często związane są z zabytkami wydzielonymi, mało który doktor (poza czynnymi terenowcami) zajmuje się tylko i wyłącznie ceramiką. Sam mam zamiar po ukończeniu studiów zająć sie opracowywaniem z badań, w których sam uczestniczyłem, oraz z badań archiwalnych, aby mieć spektrum materiałowe z okresów, którymi się zajmuje. Inna sprawa, że znam jedną panią doktor, która sporo pracuje w terenie i ma doskonałe obeznanie z materiałem, ale również znam magistrów posiadających taką wiedzę - są to osoby związane najczęściej z Muzeami, które często pracują na nadzorach i podczas badań ratowniczych (komercyjnych i konserwatorskich), które swoją karierę rozpoczynały właśnie od kwerendy źródłowej związanej z publikacją materiałów z badań prowadzonych do lat 70-tych XX w. w związku z rozbudową Krakowa. Zresztą zobacz, jak wygląda sprawa w przypadku co ciekawszych krakowskich badań:

[link widoczny dla zalogowanych]

Uzytkownik

Odnoszę wrażenie, że w tym wątku następuje powrót do punktu wyjścia, to znaczy do pytania, po co w ogóle jest archeologia. Czy po to, żeby zbierać przedmioty, katalogować je, opisywać i zbierać analogie (jak chce Filimer), czy po to, żeby otaczać ochroną konserwatorską stanowiska archeologiczne (jak chce Stysz), cokolwiek to znaczy, czy też po to, żeby czegoś się dowiadywać o tym, jak żyli ludzie w przeszłości (jak chce Uzytkownik). Jeśli nie przyjmiemy wspólnej definicji, to czy dyskusja w ogóle ma sens?

Filimer

Myślę, że sens ma - żeby mieć co badać, trzeba chronić stanowiska. Aby badania miały sens, trzeba je prowadzić solidnie i na bieżąco prowadzić badania interdyscyplinarne. Żeby wiedzieć z jakiego okresu pochodzi i jakie posiada relacje z innymi kulturami - trzeba wciąż na bieżąco prowadzić studia nad wydobywanym materiałem, aby z kolei móc rekonstruować przeszłość. Nie da się oddzielić tych zagadnień od siebie. Moim zdaniem poprawna interpretacja archeologiczna w kontekście rekonstruowania przeszłości wymaga spojrzenia interdyscyplinarnego. Aby napisać magisterkę o obrządku pogrzebowym muszę najpierw zebrać i zanalizować materiał, następnie ustalić cechy istotne dla analizy pod kątem antropologii kulturowej i religioznawstwa, a na koniec przeprowadzić analizę w tym zakresie. Problem polega raczej na tym, że każdy z nas kładzie nacisk na inne aspekty badań archeologicznych.

Uzytkownik

Filimer

Ja uważam, że publikowanie oraz interpretowanie materiałów jest jednym ze sposobów na przedstawianie przeszłości oczyma archeologów. Oczywiście, nie są one celem samym w sobie, ale ważnym ogniwem w całym procesie interpretacyjnym w archeologii - już same w sobie stanowią jakąś formę interpretacji - w tym aspekcie wyrażało się wielu archeologów, chociażby Ch. Tilley (Wykopaliska jako teatr -polska wersja tego artykułu w Przeglądzie Archeologicznym t. 52 ), tak więc sama publikacja materiałowa jest ważna. Dalszy finalny proces interpretacyjny odbywa się przecież w publikacjach monograficznych danej tematyki, na wystawach muzealnych, festynach archeologicznych czy w publikacjach popularnonaukowych i naukowych.

Osobiście sam chciałem jakiś czas temu zająć się przybliżaniem archeologii osobom niezwiązanym w żaden sposób z naszą problematyką badawczą - niestety na moim blogu udaje mi się tylko od czasu do czasu umieścić informacje o wystawach czy festynach archeologiczno-historycznych i jak dotąd nie udało mi się zająć pisaniem artykułów o archeologii. Jak na razie mój sztandarowy projekt, czyli artykuł "studia archeologiczne w Polsce" wymaga gruntownej przebudowy, aby można go było umieścić w kilku miejscach, a dyskusja o etnogenezie Słowian na historycy.org czeka na przywrócenie tego forum do życia. Na dalszy rozwój tego typu działalności nie mam w tej chwili czasu, więc wiele innych tego typu planów musiałem odłożyć na później.

Wracając do głównego wątku dyskusji - ostatnio wyniki prac archeologicznych są w coraz szerszy sposób wykorzystywane. Oprócz publikacji naukowych i popularno naukowych (3 tomy Wielkiej Historii Świata wydawnictwa Forga/Świat Książki,, "Starożytna Polska" Kokowskiego, czy "Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej" A. Buko), mamy wykorzystywanie źródeł archeologicznych w filmach i grach (seria Total War, gdzie są co prawda duże uproszczenia, ale pewne wątki archeologiczne się pojawiają - zwłaszcza w tzw. modach, serial Rzym), oraz coraz to więcej grup rekonstrukcji historycznej. Do tego dochodzą studia z pogranicza archeologii i bronioznawstwa, zarówno dla okresu lateńskiego i rzymskiego jak i dla średniowiecza, które potem są wykorzystywane właśnie przez grupy rekonstrukcji historycznej. Oczywiście można by zrobić wiele więcej - ale to już chyba kwestia kolejnych pokoleń archeologów.

Stysz

A gdzie w tym wszyskim zabytek?

Uzytkownik

Filimer

Stysz

Uzytkownik

Uzytkownik

Stysz