Forum archeologii zawodowej - archeologia.org.pl

Arkadiusz Sołtysiak · Gość

Ponieważ dyskusja ogólna na temat programu studiów jakoś nam się nie klei, proponuję, żeby porozmawiać o konkretach. Czego brakuje w obecnym programie studiów archeologicznych na poszczególnych uczelniach?

Pojawił się już zarzut, że na archeologii nie ma zajęć z ortofotografii.

Instytut Archeologii UW, rok I studiów licencjackich:
Metodyka badań wykopaliskowych
5. Eksploracja i dokumentacja warstw i obiektów archeologicznych (5 zajęć): ... dokumentacja fotograficzna - dokumentacja rysunkowa, dokumentacja fotogrametryczna ...
(za Informatorem o zajęciach w IA UW 2006-2007)

Stysz

To ja bym zaczął od końca, od V roku.

Od seminarium magisterskiego z metodologii badań archeologicznych.

Pamiętam, miałem problem, kończyłem na IAUW blok licencjacki ”Techniki wykopaliskowe u dr W. Wróblewskiego” –– blok nie miał kontynuacji (potem całkiem go zlikwidowano). A ja chciałem kontynuować podjęta tematykę dokumentacji w archeologii także w pracy magisterskiej. Bloki periodyzacyjno-regionalno-kulturowe odpadały. Większość prowadzących, co mi się nie podoba, bardzo często narzuca studentom temat ich pracy magisterskiej. Może znalazłby się jakiś prowadzący, u którego napisałbym taką pracę, ale niewykluczone, że musiałbym wybrać blok tematyczny, który akurat mało mnie interesuje.

Nie o to chyba chodzi?

Pozostawała wówczas wyłącznie antropologia, prowadzący także pozwalał na pewną swobodę „interdyscyplinarność” tematyki pracy.

Co bym miał do wyboru dzisiaj ? Czy musiałbym zrezygnować z metodologicznego tematu pracy magisterskiej?

Niespecjalnie odpowiada mi obecny blokowy podział studiów.
Metodyka badań powinna być kontynuowana do V roku jako zajęcia obowiązkowe. Seminarium metodologiczne szłoby programem dodatkowo rozszerzonym.

Studia licencjackie powinny przygotowywać do pracy na wykopaliskach. Techniczne przygotowanie – standardy dokumentacji (ich nauka), umiejętność eksploracji, pobierania próbek itp. także animacji archeologicznej (muzealnictwa, archeoturystyki, popularyzacji)
Sporo osób, po licencjacie rezygnuje z tego kierunku - ta wiedza może im się przydać w pracy zawodowej - niekoniecznie archeologa z uprawnieniami.

Studia magisterskie powinny przygotowywać do samodzielnego prowadzenia badań archeologicznych - kierowania badaniami (interpretacja, legislacja, finansowanie badań archeologicznych + pogłębiane wiedzy z zakresu metodologii badań terenowych na różnych typach stanowisk archeologicznych (pozyskiwania źródeł archeologicznych) oraz nauka wybranego, ale jednego bloku specjalizacyjnego (periodyzacyjno-regionalno-kulturowego) z nauką interpretacji naukowej źródeł archeologicznych. Po, co trzy takie bloki? Do wypełniania pensum pracowników Instytutu?

Studia doktoranckie – to studia specjalizacyjne z zakresu wybranej problematyki badawczej.

To taki zarys ogólny, który powinno się wypełnić odpowiednimi zajęciami.
Do odpowiedniego etapu studiów.

Trójstopniowy podział studiów ma w archeologii głęboki sens, należy zdefiniować, jakie cele powinien realizować każdy z tych etapów edukacji archeologicznej. Od tego bym zaczął.

Arkadiusz Sołtysiak · Gość

Szczegółowy program studiów w Instytucie Archeologii UW można znaleźć na stronie:
[link widoczny dla zalogowanych]

Wymagania stawiane studiom I, II i III stopnia precyzuje ustawa z dnia 27 lipca 2005: Prawo o szkolnictwie wyższym
[link widoczny dla zalogowanych]

Jaga

IA UW:
Ja widzę problem związany z zajęciami z antropologii. Rzecz zaczyna się fajnie i ciekawie: na początku studiów (pierwszy semestr pierwszego roku) prowadzone są zajęcia z Nauk o człowieku: wykład (dr A.Sołtysiak) + ćwiczenia. Chyba najciekawsza dla studentów jest nauka o kościach.

NOC się jednak kończy...Na drugim roku można wybrać blok pomocniczy: Antropologia ogólna i teoria archeologii. Ma on jednak mało wspólnego z antropologią fizyczną.

Na trzecim roku- proseminarium- Archeologia Szczątków Ludzkich: zajecia fajne, ale czysto teoretyczne-brak kontaktu z materiałem kostnym.

Wreszcie lata- czwary i piąty- połączenie antropologii z archeologią Ameryk i wspólne seminarium dla tych.

Jasne, są zajęcia dodatkowe- z paleopatologii i osteologii, ale warto by było stworzyć Seminarium Antropologii Fizycznej. Po pierwszym roku masa osób jest zainteresowana antropologią, ale wizjia uczenia się antropologii przez pryzmat Ameryki zniechęca.

Bar-Pa

Stysz

Wprowadziłbym osobne przedmioty dotyczące zabytków „masowych”.
Oczywiście jest to w programie zajęć, ale bardzo często porozrzucane po różnego typu zajęciach obowiązkowych i mniej obowiązkowych.

np. ceramika archeologiczna.

1. Rozpoznawanie i datowane chronologiczne (z badaniami powierzchniowymi)
2. Typologia zabytków ceramicznych.
3. Techniki dokumentacji w teorii i w praktyce. (rysunek, fotografia, RTG, skanowanie 3D) – jeśli nie można uczyć w praktyce wszystkiego, to powinna być tego głęboka świadomość
4. Badania interdyscyplinarne (badania chemiczne, petrograficzne – uziarnienia, technologii wypału, właściwości fizycznych itd.
5. Technika eksploracji zabytków ceramicznych (zwłaszcza w aspekcie możliwości pobierania próbek do badań biologicznych)
6. Techniki konserwacji polowej oraz konserwacji muzealniczej a także rekonstrukcji zabytku.

Jednym słowem, przedmiot taki winien nauczyć studenta wszystkiego, co powinien wiedzieć o zabytkach ceramicznych, niezależnie od ich datowania czy regionalizacji.

Obecnie mamy wyłącznie naukę rysowania ceramikę w ramach laboratorium (2-3 zajęcia), 1h fotografii oraz niekiedy zajęcia z ceramiki np. neolitu albo wczesnego średniowiecza w ramach bloków.
Oraz zajęcia kierunkowe (nieobowiązkowe – każdego roku inne)
Buko A. – Ceramika i archeologia (30 godz.)
Bunsch E. – Wstęp do konserwacji zabytków wt. 10. 30 – 12.00, Sz. G. s. 2.09 i , pracownia ceramiki (60 godz.)

Chodzi o to, że ważna wiedza z zakresu badań terenowych (pozyskiwanie źródeł oraz ich opracowywania) jest bardzo rozstrzelona i przekazywana wyrywkowo.

Takie zajęcia powinny być obowiązkowe.
Zajęcia taki powinny trwać miń 4 semestry – tyle wiedzy jest do przekazania.

To samo z zabytkami krzemiennymi (kamiennymi), metalowymi, drewnianymi, wydzielonymi.
Powinny to być zajęcia interdyscyplinarne. Podejście od strony kategorii materiałowej zabytków. Powinny zawierać wszystkie elementy badań związane z zabytkami archeologicznymi danej kategorii (zarówno kulturowo-chronologiczne jak i materiałowo-badawczo-interpretacyjne). Obowiązkowe, zajęcia + wykłady + zaliczenie ćwiczeń i egzamin.

Proponowałbym następujące zajęcia w przedstawionym ujęciu:
1. ceramika
2. krzemień – kamień
3. metal
4. drewno – skóra.
5. archeozoologia
6. antropologia

Osobny przedmiot powinien być przeznaczony kwestii eksploracji (strategie i techniki eksploracji archeologicznej, rodzaje dokumentacji polowej (rysunek, sztrafunek, ortofotografia, dok. lektrooporowa, lotnicza, 3D polowa - archtektoniczna), pobieranie próbek do analiz, BHP, przygotowanie wykopu, przygotowanie wykopu do dokumentacji. Takie wykopaliska na sucho - zwłaszcza, że bardzo czesto studenci jezdą całe studia na jeden rodzj stanowiska

Stysz

Eksploracja archeologiczna

Osobny przedmiot powinien być przeznaczony kwestii eksploracji (strategie i techniki eksploracji archeologicznej, rodzaje dokumentacji polowej (rysunek, sztrafunek, ortofotografia, dok. elektrooporowa, lotnicza, 3D polowa - architektoniczna...itd), pobieranie próbek do analiz, BHP, przygotowanie wykopu, przygotowanie wykopu do dokumentacji. Takie wykopaliska na sucho - zwłaszcza, że bardzo często studenci jeżdżą całe studia na jeden rodzaj stanowiska np. tylko na neolityczne (bo taki wybrali blok) a wykopaliska na osadzie neolitycznej są całkowicie odmienne od wykopalisk wczesnośredniowiecznego cmentarzyska kurhanowego te są jeszcze inne od wykopalisk miejskich późnego średniowiecza.

Całkowicie inna problematyka badań, metody ekspolracji i dokumentacji.

To powinien być jeden z ważniejszych przedmiotów. Poświęciłbym temu 6 semestrów nauki (zajęcia + ćwiczenia + 3 zaliczenia +3 egzaminy)

Oczywiście obowiązkowy.

Chcemy nauczać archeologii? prawda? Nie historii sztuki ???

W obecnym programie studiów wymienione propozycje wyczerpuje przedmiot „wstęp do archeologii", co jest śmieszne, bowiem sama nazwa przedmiotu zawiera słowo wstęp. Smile

a gdzie w programie studiów jest kontynuacja? Tej archeologii... W programie przedmiotów obowiązkowych oczywiście.

Pogezana

To czego mi brakuje na mojej uczelni:
Ćwiczeń, ćwiczeń, ćwiczeń i to na materiale, w labolatorium, w terenie. Skoro ćwiczenia od wykładów różnią się tym, że prowadzi je doktor i pokazuje folie skopiowane z podręcznika, a konwersatoria od ćwiczeń tym, że jest prezentacja i sami studenci przedstawiają referaty, to po co na to chodzić?
Kiedy przyszłam do pracy potrzebny był mi CAD, GIS, MUSNET, MONA (jak to dobrze że są google przynajmniej hasła poczytałam). Dopiero na drugich studiach opowiedziano mi o orce i budowie pługu... nauczyli mnie chemii rolnej, która się trochę różni od naszych wyobrażeń... wykorzystania tej wiedzy w terenie uczę się dopiero teraz sama... zaczynam mieć coraz ciekawsze pomysły na doświadczenia chemiczno - biologiczne. Dzięki Styszowi zaczęłam jeździć z dopuszczalną prędkością (bo jeszcze się za mną nie kurzy) w ortofoto. Teraz zaczełam mieć kontakt z zabytkami, więc jak odkryłam błąd w karcie zabytku i trafiłam, że zabytek jest z innej kultury to wręcz wyściskałam szefa z radości...
Po co takie studia? Dla mnie krecha, bo jestem za bardzo praktyczna, a na moje uczelni jest teoretycznie (z małymi wyjątkami oczywiście ale zajęć praktycznych to na palcach jednej ręki można policzyć i jeszcze zostanie palców).

Smilodon populator