Forum archeologii zawodowej - archeologia.org.pl

Stysz

Konferencja "Zarządzanie dziedzictwem archeologicznym" 18.04.2011

[link widoczny dla zalogowanych]

Program:
[link widoczny dla zalogowanych]

Kolejna wymiana myśli na UKSW.
Cieszy mnie bardzo, bowiem w pewien sposób takie konferencje integrują środowisko oraz ukierunkowują pewne działania.

Smuci to, że mimo kolejnych konferencji mało z tego wynika.

W programie zabrakło mi wystąpienia NIDu w zakresie planowanych (bo chyba takich można by oczekiwać) zmian na poziomie prawa oraz planowania przestrzennego ukierunkowanego na poprawę stanu ochrony dziedzictwa archeologicznego oraz poprawy zakresu i standardów badań archeologicznych.

Filimer · Wysłany: Sob 22:49, 05 Mar 2011 Temat postu:

No cóż, poza zmianą ustawy wzmacniająca pozycję konserwy, wprowadzającą obowiązkowe badania wyprzedzające na terenach miejskich oraz obowiązkowe nadzory nadzory nad każdą inwestycją liniową nic super pilnego nie przychodzi mi do głowy. No może jeszcze może kilka nowych pojęć jak strefa z warunkami sprzyjającymi występowaniu stanowisk archeologicznych i strefa zasięgu stanowisk odkrytych w systemie AZP także by się przydało. Inaczej będzie trzeba jeździć i łapać budowlańców na gorącym uczynku na "złotych strzałach".

Stysz · Wysłany: Nie 2:01, 06 Mar 2011 Temat postu:

A mi owszem.

Brakuje zarządzania zasobami archeologicznymi na podobieństwo zarządzania zasobami przyrodniczymi.

Archeologia to zabytki, które posiadają właścicieli i które powinny być zarządzane w odpowiedni sposób.

Brak mechanizmów wsparcia dla ochronny stanowisk archeologicznych.
Ograniczamy się do ochrony formalnej (biernej) ewentualnie ochrony wykopaliskowej. Podczas gdy powinno się stworzyć mechanizmy ochrony zapobiegawczej. Właściciel zabytku nie ma żadnych profitów z powodu ograniczania jego prawa własności wynikającego z ustawowej opieki nad zabytkiem. Państwo też nie prowadzi programów wykupu zabytków, jak czyni to np. dla obszarów cennych przyrodniczo. Nie ma też polityki kształtowania form nieinwazyjnego gospodarowania stanowiskami archeologicznymi.

Takie zadania powinny być wdrażane na poziomie gminnym.

Potrafimy chronić łąkę gdzie rosną storczyki a nie potrafimy chronić zabytków.

Nie ma zarządzania zasobami archeologicznymi. Nikt tego nie planuje.

Większość zabytków archeologicznych chroni jedynie wpis do ewidencji. To nie gwarantuje odpowiedniego zarządzania tym zasobem.

Taki właściciel nie może liczyć na żadną dotację.

Filimer · Wysłany: Nie 11:45, 13 Mar 2011 Temat postu:

Tyle że tak naprawdę nie wiadomo co i jak chronić. W przeciwieństwie do zasobów przyrodniczych zasoby archeologiczne są zazwyczaj tam, gdzie obecnie żyją ludzie i zasadniczo całe wioski stoją na stanowiskach.

Kiedy były one budowane wzdłuż osi drogi/cieku wodnego lub wg zwartego modelu, to było ok., ale obecna ekspansja różnego sortu urban sprawl i rozbudowa terenów wiejskich gęsto zasiedlonych sprawia, że stanowiska są niszczone wielokierunkowo i na różne sposoby. Do tego należy dodać, że AZP, na podstawie którego są robione PZP, to fikcja - nikt bowiem nie sprawdzał co jest we wsi pod asfaltem lub pod budynkami, a stanowiska są najczęściej tam gdzie obecna zabudowa - na krawędziach teras rzecznych w bliskim sąsiedztwie wody.

Z mojego punktu siedzenia najważniejsza jest edukacja społeczeństwa i tworzenie zaplecza w postaci społecznych opiekunów zabytków archeologicznych - na szczeblu lokalnym to będzie najlepiej działać.

Poza tym zasadniczo kto ma głowę na karku i pilnuje sobie roboty oraz wie jak to robić, będzie dbał o ochronę dziedzictwa na "swoim" terenie. Dlatego trzeba sobie wygospodarować czas na monitoring inwestycji na swoim terenie, wyrobić legitymację społecznego opiekuna zabytków i pilnować roboty.

Niestety część archeologów jest pod tym względem upośledzona i wolą schodzić z cenami do poziomu absurdu zamiast wykonywać porządnie swoją robotę pamiętając, ze każde dobrze przeprowadzone badania czy nadzór oraz każde odkryte stanowisko to praca dla nas wszystkich w dłuższej perspektywie czasowej. A pracy wbrew pozorom jest bardzo dużo.

Stysz · Wysłany: Pon 0:07, 14 Mar 2011 Temat postu:

Wiadomo co chronić. Wytyczne zawarte są w Europejskiej Konwencji o ochronie dziedzictwa archeologicznego.

Zarządzanie najważniejszymi zasobami to konieczność.
Stanowiska archeologiczne jak każdy zabytek oraz każdy teren chroniony winny być oznakowane w terenie. Obowiązek ten powinny realizować gminy na terenie których się znajdują.

Archeolog to badacz, jego zadaniem nie jest zarządzanie zasobem, a jedynie własną firmą. Po zakończeniu badań nie ma już czym zarządzać, bowiem podmiot przestaje istnieć.

Natomiast inna sprawa w przypadku organizacji NGO - te mogą i mają podstawę prawną aby się w ten proces włączyć, czy też go wymusić.
Prawdą jest jedna, że bez pilnowania PZP, oraz ogłaszanych konsultacji społecznych nic nie zdziałają. Albo się to chce robić, albo nie i ma się to w nosie i pilnuje jedynie własnego podwórka.

Filimer · Wysłany: Pon 21:09, 14 Mar 2011 Temat postu:

Stysz · Wysłany: Wto 11:29, 15 Mar 2011 Temat postu:

Filimer · Wysłany: Nie 17:04, 20 Mar 2011 Temat postu:

Stysz · Wysłany: Nie 20:30, 20 Mar 2011 Temat postu:

Jeśli dobrze odebrałem reakcję dyrektor obecnego NID na propozycję obowiązku realizacji procedury OOS w przypadku nieruchomych zabytków archeologicznych (podczas konferencji), to nie była to rekcja zwiastująca chęć działania czy wsparcie w tym obszarze – raczej odwrotnie. Odebrane to zostało raczej jako możliwe zagrożenie wobec prowadzonej polityki NID oraz WUOZ. Zresztą z tym by to się także wiązało. Koniec końców chodzi o kalkę działań ekologicznych NGOsów, na podstawi tego samego prawodawstwa. Czyli o społeczne pilnowanie zasobu naturalnego jakim jest archeologia, z użyciem narzędzi administracyjnych jakie ekolodzy stosują wobec przyrody ożywionej.

W piątek na UKSW odbyła się konferencja poświęcona tematowi grodzisk mazowieckich, na koniec rozwinęła się krótka dyskusja na temat ochrony i stanu ochrony. Oczywiście było powszechne ubolewania na ten temat i nad stanem tej ochrony. Wszyscy patrzą na NID, MKiDN, WUOZy. Niby wszystkim zależy, ale nikt nic nie próbuje zmienić. Działania lokalnych NGSów archeologicznych stanowić może jedyną możliwość zmuszenia odpowiednich władz i organów do zagospodarowania i ochrony (także przed naukowymi zapędami) takich stanowisk jak np. grodziska.

Świadomość społeczna to jedno, a drugie to urzędnicza mentalność. Trochę dziwi mnie świadomość samych archeologów, oglądają się na tą świadomość społeczną jakby miała przyjść im z odsieczą. Świadomość społeczna przychodzi wtedy gdy szary człowiek dowiaduje się, że ekolodzy zablokowali budowę przez dolinę Rospudy, wtedy się dowiaduje, że ta dolina jednak musiała być niezwykle cenna skoro kontynuacja tej budowy mogłaby oznaczać utratę dotacji UE. Jak szary człowiek ma się odwiedzić, że coś co jest pod ziemią i czego nie widać jest porównywalnie cenne? Od kogo ma się tego dowiedzieć? Od Urzędnika?

Grodzisko na Piotrówce w Radomiu uratowały właśnie takie działania lokalnych społeczników. Archeolodzy z IAiE PANu robią tam teraz badania, po konferencji odnoszę jednak wrażenie, że zapomnieli, albo próbują nie dostrzegać dzięki czemu i komu miasto postanowiło zrewitalizować teren grodziska. Usłyszałem nawet smutną historię. Bo o to ci społecznicy, którzy tak skutecznie przyblokowali deweloperskie plany miasta w tym rejonie, organizowali tam festyn archeologiczny, dzięki konferencji IAiE PAN urzędnicy dowiedzieli się, że w rejonie grodziska nie wolno palić ognisk, co bowiem mocno zaburza wyniki badań geofizycznych. Stało się to pretekstem przegonienia owych archeologicznych społeczników z Piotrówki. Nie jestem pewien czy IAiE PAN oraz także UKSW pamiętają, czemu mogą tam teraz prowadzić takie ciekawe badania? Dzięki NGOsom właśnie.

Wracając do NIDu, całe szczęście nie trzeba się tu pytać nikogo o pozwolenie działań. Śmiesznie się zrobi, gdy w postępowaniach dotyczących zabytków archeologicznych, na prawach strony zaczną występować stowarzyszenia poszukiwawcze. To dopiero NID będzie miał zgryz. I może by się dobrze stało, gdyby do tego doszło.

Zresztą tu akurat NIDowi nic do rzeczy, bo nie jest to instytucja umocowana do uczestnictwa, czy jakiegokolwiek udziału w procedurze konsultacji społecznej. Tu stroną jest samorząd lokalny oraz wojewodowie, to działania typowo lokalne. Ale przecież archeolodzy są wszędzie.

Jedynym rzeczywistym wsparciem dla NGOsów ze strony NID, mógłby być odpowiedni dedykowany im program dotacji projektów ochrony zabytków przez te NGOsy realizowany.
NGOsy do życia potrzebują działania, zatem albo te działania będą jakoś ukierunkowywane, albo NGOsy działać będą na zasadach tych których NID się obawia – wzorem niektórych organizacji ekologicznych blokujących różnorakie inwestycje.

Tak czy inaczej. NGOsy archeologiczne to ciekawa alternatywa dla ochrony zabytków archeologicznych. Pytanie tylko, czy archeolodzy (szczególnie młode pokolenie archeologów) jest gotowych się stowarzyszać i brać odpowiedzialność za to, za co nie chcą brać odpowiedzialności ich starsi koledzy?

Wydaje mi się, że czasem, zbyt czesto patzrymy na te sprawy "z własnego punktu siedzenia", ogladając się na innych.

A grodziska nam znikaja...

Filimer · Wysłany: Wto 21:35, 22 Mar 2011 Temat postu:

Stysz · Wysłany: Śro 14:51, 23 Mar 2011 Temat postu:

Wydaje mi się, że problemy archeologii wynikają, z jakby powiedzieć, rozszatkowania, każdy z osobna, podczas gdy szwankuje cały system.

Teraz rozmawiamy o NGOsach i ich możliwej roli w ochronie, ale jest przecież też druga strona medalu, strona kasowa, do której się odwołujesz.

Bo jeśli wymusi się obowiązek wykonywania ocen oddziaływania na środowiska dla zabytków archeologicznych (wpisanych do rejestru oraz o własnej formie krajobrazowej + według uznania UWKZtów). To przecież tych raportów nie będą wykonywali ornitolodzy.

Jest to konkretna robota - za konkretne pieniądze.

Brakuje nam takiej zawodowej autopromocji. Różnej maści przyrodnikom zrobiło się nagle bardzo dobrze... biega taki za motylkami z siatką i mu za to płacą.

Oczywiście aby mógł to robić, najpierw musiał być wywarty odpowiedni "nacisk" społeczny.

Należy zwyczajnie przenieść do archeologii system zarządzania zasobami przyrodniczymi, potraktować archeologię nie w kategorii zabytku lecz zasobu przyrody nieożywionej.

Sam nikt rady nie da, ważne aby pewne sprawy po prosty zacząć robić na tyle na ile nas na to stać. Nawet jeśli w pewnych okolicznościach utrudni nam to samym życie, np. ktoś komuś w ramach konsultacji społecznych zacznie mówić jak powinien prowadzić badania, albo, że tam mu w ogóle badań prowadzić nie pozwala - bo nie ma odpowiedniego zaplecza itd...przymusi inwestora do sfinansowania publikacji czy też digitalizacji zabytków, dodatkowych badań itd...

Zauważ, że organizacje ekologiczne zwyczajnie zatrudniają ludzi na etatach do robienia "społecznych konsultacji", zajmują się wynajdowaniem ogłoszeń, pisaniem uwag, występowaniem na prawach strony - zarabianiem na robieniu raportów oddziaływania na środowisko oraz pozyskiwaniu środków na działania własne, nierzadko we współpracy z podmiotami będącymi stronami w takich postępowaniach.

Nic archeologii nie blokuje aby postępować identycznie... Niechętne temu mogą być wyłącznie organy państwowe, na które spadną kolejne obowiązki archeologiczne (będą musiały zatrudnić więcej archeologów).

Filimer · Wysłany: Nie 0:41, 27 Mar 2011 Temat postu:

Na dzień dobry trzeba rozwiązać problem nadzorów nad budową kanalizacji i innymi inwestycjami liniowymi w trybie ustawy/rozporządzenia, oraz problem definicji nadzoru archeologicznego i zakresu jego stosowania.

Wymaga to jednak czasu, więc na dzień dzisiejszy należy wystąpić do jednostek nadzorujących finansowanie tychże inwestycji w ramach środków unijnych oraz do Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i innych jednostek powiązanych z wnioskiem o obowiązkowe objęcie tychże inwestycji ochroną konserwatorską w formie nadzoru archeologicznego.

Koronnym argumentem jest fakt posiadania przez większość miejscowości w których trwają takie inwestycje metryki sięgającej najczęściej średniowiecza - taka droga może być najbardziej skuteczna, gdyż działanie w relacji bezpośredniej z inwestorem może napotkać duży opór, chociażby ze względu na fakt, iż funkcjonowanie stanowisk archeologicznych w ramach gminnych ewidencji zabytków jest oparte zasadniczo na fikcji AZP, nie na przesłankach związanych z predyspozycją danego obszaru dla osadnictwa pradziejowego (przede wszystkim dostępność wody) ani na danych historycznych (wioski o średniowiecznej metryce nie są stanowiskami archeologicznymi, nawet jeżeli mają potwierdzony zachowany układ ruralistyczny).

Z mojego punktu siedzenia pewne sprawy najłatwiej będzie narzucić odgórnie poprzez jednostki finansujące, gdyż szarpanie się z poszczególnymi gminami/zakładami wodociągów i kanalizacji może okazać się ślepą uliczką.

Organizacje ekologiczne przekuły zasoby przyrodnicze w kapitał danej gminy, organizacje archeologiczne także nie powinny mieć z tym problemów, zwłaszcza że zabytków archeologicznych Ci u nas dostatek - ale trzeba zacząć od studentów, grup rekonstrukcji i stowarzyszeń archeologicznych i przekonać je do tego typu działań na swoim terenie - zwłaszcza że niektóre działania polegające na budowie gródków zamiast zagospodarowania istniejących zabytków idą w złym kierunku.