Forum archeologii zawodowej - archeologia.org.pl

Stysz

Trochę chyba odbiegnę od meritum dyskusji o programie. Ale tak jakoś potoczyła się ta dyskusja.

Dla mnie mitem jest stosowanie podziału na badania naukowe i komercyjne.
Nie ma takiego podziału. Obecnie mamy jedynie badania ratownicze, UWKZ nie wydają zgody na badania inne niż na stanowiskach zagrożone.

Niezależnie od formy własności nieruchomości na której znajduje się zabytek nieruchomy, każde badania ratownicze posiadają źródło finansowania badań, zatem formalnie każde badania archeologiczne powinno zaliczyć się do kategorii badań komercyjnych. Jedyne, co je różni, to jak napisał Bar-pa, czas ich realizacji. Firmy prywatne zmuszane do skracania czasu realizacji badań wdrażają nowe sposoby badań i dokumentacji, posiadając silną motywację na unowocześnianie warsztatu pracy – zwłaszcza te starające się o duże zlecenia.

Zatem jakie badania zaliczamy do kategorii badań naukowych? Te prowadzone przez archeologa z tytułem naukowym?

Gdy ktoś stosuje termin „badania naukowe” to zawsze odnoszę wrażenie, że – posługuje się tym terminem bez jego zrozumienia, stara się w ten sposób podbudować swoją pozycję naukową lub instytucji która go zatrudnia, bądź też z jakiegoś powodu próbuje zawłaszczyć sobie, lub grupie osób do której się zaliczą archeologię jako naukę.

Jakie badania uznamy za naukowe? Te nasycone interdyscyplinarnymi analizami oraz w czasie których stosowane są nowoczesne rozwiązania dokumentacji oraz pozyskiwania źródeł archeologicznych, czy te gdzie jak napisał Bar-pa można sobie siedzieć „miesiąc w jednym dołku robiąc ar lub dwa”.

Gdy ktoś pisze o badaniach ratowniczych lub komercyjnych – to wiem o co chodzi, ale jak ktoś pisze o badaniach naukowych to, nie za bardzo wiem o co chodzi. Bowiem jeśli uznać, że są jakieś badania „naukowe” oznacza to, że są też jakieś badania „nienaukowe” a przecież standardy badań oraz program badawczy określa w decyzji pozwolenia na badania UWKZ.

Może znana jest komuś bliższa definicja tego terminu, pozwalająca na precyzyjniejsze określenie, jakie badania tym terminem można określać za naukowe a jakie nie, bo nie chodzi chyba wyłącznie o afiliację badacza oraz budżetowe pochodzenie źródła jego płacy?

Stysz

Żeby być dobrze zrozumianym.

Termin archeologiczne badania naukowy powinien być używany i powszechnie stosowany ale nie na potrzeby dokonywania porównać wobec innych badań archeologicznych.

Powinien być jasny i czytelny sygnał od archeologów do społeczeństwa, że archeologia to badania naukowe, jeśli taki sygnał nie idzie, a sami się ku temu przyczyniamy, to jest to działaniu przeciw pozycji archeologii w życiu społecznym. Trudno nam wytłumaczyć zarówno społeczeństwu jak i inwestorom celowość badań archeologicznych.

Nie powinno się zestawiać w celach porównawczych terminu badań naukowych oraz badań komercyjnych. Niestety wielu wychodzi z założenia, że skoro misją uniwersytetów, muzeów, PAN, KOBiDZu jest nauka to realizują one badania naukowe, zaś misją firm prywatnych jest wypracowanie zysku oraz płacenie podatków, zatem komercja, w ślad za tym dokonywane jest groźne w konsekwencjach uproszczenie. Gdy instytucja budżetowa realizuje badania pod inwestycję – to są to badania naukowe, gdy takie same badania realizuje firma prywatna – są to badania komercyjne. Jeśli głębiej się zastanowić – to posługiwanie się takim porównaniem przez archeologa, można uznać za nieetyczne. Deprecjonuje badania prowadzone przez firmy prywatne bez poddania ocenie stosowany warsztat pracy, jednocześnie wysyłamy do społeczeństwa i inwestorów także decydentów sygnał, że badania archeologiczne mogą być „nienaukowe”. A to użynanie własnej gałęzi, niestety często dla realizacji własnych interesów, jakby przypomnieć tu list rady OODA na stronie internetowej IAiEPANu.

http://www.archeologiczne.fora.pl/firmy-archeologiczne,9/stanowisko-wobec-firm-prywatnych,675.html

Jak widać z tego, mamy w archeologii środowiska naukowe i nienaukowe, podążając tą myślą - naukowe badania archeologiczną mogą realizować wyłącznie te "naukowe" środowiska archeologiczne.

Dlatego błagam, nie stosujcie tego porównania.

Bar-Pa

stanley

I ja dorzucę swoje 3 grosze bo to temat kluczowy moim zdaniem

Problem rozróżnienia komercyjne/naukowe tudzież prywatne/państwowe jest sztuczny tzn. oczywiście są różnice pomiędzy np. profesorem archeologii a właścicielem prywatnej firmy, ale dopiero zestawienie tych dwóch osób właśnie w ramach tego przeciwstawienia prowadzi do sytuacji konfliktu.

Mam propozycję prostej definicji, która może rozjaśnić nieco sytuację. Dla mnie naukowe są te badania archeologiczne, które są finansowane w 100% ze środków instytucji naukowych. Każda osoba (profesor, student, właściciel firmy) prowadząc jakiekolwiek inne badania archeologiczne staje się uczestnikiem rynku i prowadzi badania komercyjne ze wszystkimi tego konsekwencjami (np. konkurencyjność), czy tego chce, czy nie.

Natomiast, co do kwestii nauki i naukowości badań archeologicznych to są to pojęcia, które w działalności archeologów akademickich używane są jako narzędzia wykluczania "nienaukowych" (ponieważ pozainstytucjonalnych) archeologów. Jest to zwykły wybieg pozwalający wyeliminować przeciwnika i czysta hipokryzja kadry instytutów archeologicznych. Ujmując inaczej: pojęcia nauki i naukowości są stosowane przez uczelnie w ich znaczeniach potocznych ("prawdziwym archeologiem naukowcem jest prof. archeologii wraz z jego autorytetem) ewentualnie prawnych, a więc naukowości o jakiej wspomina ustawa o ochronie zab. i o jaką może dopominać się konserwator. Otóż to rozumienie nauki nie ma nic wspólnego z jej rozumieniem naukowym i obiektywnym ponieważ na gruncie naukoznawstwa archeologia nauką nie jest z dwóch poważnych powodów: 1) jej eksperymenty są niepowtarzalne (stanowisko raz przebadane zostaje zniszczone i nigdy nie będzie możliwości weryfikacji).
2) nie ma wypracowanej jednej metody (kłania się kolejna nierozwiązana dyskusja nad standardami).

Czy to oznacza, że archeolodzy uniwersyteccy powinni pozamykać instytuty ponieważ nie są naukowcami? Otóż nie - ponieważ pozostają naukowcami mając za sobą instytucję, która zapewnia im pensję oraz środki na badania. Jest to sytuacja bardzo podobna jak w przypadku innych nauk humanistycznych, które na zachodzie nawet nie są nazywane science. Ale z tego samego powodu akademicy nie powinni mieszać się ze swoją źle rozumianą naukowością w badania pozainstytucjonalne nawet jeśli oni sami je prowadzą!

Podsumowując, "nauka", "naukowość", "komercyjne", "prywatne" to puste słowa, ale mogą bardzo skutecznie szkodzić przeciwnikom tych którzy są zdolni do określenia czym jest "nauka", "naukowość" itp.

Elementem tej perfidnej gry jest cytowany do znudzenia (ale słusznie) list
członków OODA w sprawie firm prywatnych - usiedli sobie profesorowie, którzy uznali sami siebie (w końcu sami sobie nadawali tytuły) za jedyne autorytety mogące określić czym archeologia jest a czym nie jest no i okazało się że firmy prywatne nie tworzą archeologii, chyba że warunkowo jako kontrolowani podwykonawcy.

bpa

naukowe jest tylko to co jest weryfikowalne, a weryfikowalne jest tylko to co jest opublikowane
taka definicja naukowości badań archeologicznych pojawiła się w lutym na autostradowej konferencji w warszawie - nie pamiętam kto to powiedział - ale wydaje się że trafił w sedno sprawy

Marek Szajerka

W nawiązaniu do dyskusji o badaniach naukowych i nienaukowych, działaniach ratowniczych. Jako historyka, interesują mnie wyniki badań wykwalifikowanych archeologów a nie instytucja, czy firma w której są zatrudnieni. Obecna dyrektor Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi archeolog Małgorzata Kurzyńska w 15 tomie Rocznika Grudziądzkiego, 2003 r., opublikowała wyniki prac archeologicznych, przeprowadzonych w 2000 r. przez firmę archeologiczna "Pre&historica" z Torunia. Badania przeprowadził Paweł Gurtowski. Wykop archeologiczny był dosłownie pod drzwiami pracowni archeologicznej Muzeum.
M. Kurzyńska, mając własne ciekawe odkrycia zdecydowała się na opracowanie w formie artykułu monograficznego prac badawczych P. Gurtowskiego.

Uważam, ze jest to godny naśladowania przykład relacji między instytucja państwowa a komercyjną.

stanley

stanley

Stysz

Nauka w archeologii polega właśnie na tym, że jest nieweryfikowalna, tzn. że w oparciu o własne, metodycznie nieweryfikowalne prace wykopaliskowe oraz subiektywną analizę pozyskanych źródeł można stawiać równie nieweryfikowalne i co najistotniejsze niepodważalne przez nikogo hipotezy – nawiązując do archeologii postprocesualnej i jej, jak to się mówi, narracji. Wtedy jest się naukowcem pełną gębą. Stąd też jak podejrzewam tak zaciekły opór a wręcz nawet walka (co opisuje Andrzej Gołembnik) z nowoczesnymi metodami dokumentacji, które to w mniemaniu wielu naukowców pozbawiają możliwości analizy, gdyż eliminują tak potrzebny archeologii subiektywny odbiór rzeczywistości wykopaliskowej. Stąd zapewne, metody te, jako nienaukowe stosowane być nie powinny, ich stosowanie prowadzić może do podważenia autorytetu naukowego przez możliwość weryfikacji i poddania ocenie prowadzonych badań. Dowodem tego były właśnie najazdy komisji konserwatorskich w Gdańsku, którym przewodziły autorytety metodologii uniwersyteckiej, w konsekwencji autorytety te zabroniły stosowania tych metod pod groźbą przerwania badań (tzn. oficjalnie i formalnie dokumentacją przekazywaną konserwatorowi była ta tradycyjna wykonywana kredkami), notabene autorytety te zatrudnione były przez tą samą uczelnię, co prowadzący badania. Pewne znaczenie mogło mieć też to, że autorytety posiadały tytuły profesorskie a prowadzący badania był ledwie magistrem. Niedopuszczalne jest, aby o technikach dokumentacji decydować mógł nie profesor. Pozostaje tylko zrobić „pa, pa… i pójść swoją drogą. Najbardziej stratni są w tym tylko studenci, w których z uporem wtłacza się archeologię XXw. Ośrodek w Bydgoszczy podjął się tu niezwykłej misji – misji przełamania mentalnego. Dla mnie nauką w archeologii jest proces pozyskiwania obiektywnych, pozbawionych subiektywnych zniekształceń źródeł archeologicznych, i jest to napisane pod każdym moim postem, wyrażone słowami prof. Włodzimierz Hołubowicza. Jeśli mówimy o rozwoju nauki - to dla mnie tym rozwojem jest postęp procesu pozyskiwania tych źródeł. Tym powinny zajmować się ośrodki naukowe, niestety, albo może całe szczęście, przymuszone sytuacją konkurencji wolnorynkowej dokonują tego firmy prywatne.

Rozwój ten jednak zostanie spowolniony przy biernym podejściu UWKZ wobec postępu w pozyskiwaniu obiektywnych źródeł archeologicznych, czyli w kwestii stosowanych odpowiednich na miarę XXIw standardów w badaniach archeologicznych. Po części urzędy zainteresowane tym nie są z uwagi na opór środowisk naukowych (skoro tak się samookreśliły), mogłyby nie wytrzymać konkurencji na rynku inwestorskich bada archeologicznych. Obecna sytuacja jest wygodna, zawsze znajdzie się przykład firmy archeologicznej niszczącej stanowisko. Zmiana standardów oraz odpowiedni nadzór ze strony UWKZ takie podmioty by wyeliminowała z rynku. Rynek budowlanych prac konserwatorskich jest dobrym przykładem – takie prace są dużo droższe od zwykłych remontów, jednocześnie metody i techniki realizacji prac są nieustannie ulepszane, firmy sporo inwestują w naukę tzn. w opracowywanie nowych lepszych sposobów ochrony zabytków.

Naszą nauką jest pozyskiwanie źródeł archeologicznych.
Bez porządnego źródła – nie będzie porządnego opracowania – jedynie narracja.

Smilodon populator

Smilodon populator

Smilodon populator

Smilodon populator

stanley